SES ESTETİĞİ
Ses, toplum içinde insanlar arasında kullanılan en önemli iletişim aracımız. Aslında bir anlamda sesimiz bizim kimliğimizdir. Sosyal hayatımızda, iş hayatımızda duygusal hayatımızda son derece önemli bir rol oynar. Sesimizle kendimizi ifade ediyoruz, duygularımızı ifade ediyoruz, sesimizle para kazanıyoruz. Bu nedenle sesimiz çok önemli bir fonksiyonumuzdur. Ses hayatımızda bu kadar önemli iken, sesimizin kişinin cinsiyetiyle, yaşıyla, fiziki görünümüyle ve sosyal statüsüyle uyumlu olması gerekir.
Uyumsuzluk durumunda sesin kişinin cinsiyetine, yaşına, yapısına uygun hale getirilmesi için yapılan işlemlere ses estetiği denilir. Ses estetiğinde amaç duysal güzelliği, yani karşıdaki birine daha güzel bir ses duyurmayı sağlamaktır. Sesimizi daha estetik ve uyumlu hale getirmeyi amaç edinen ses estetiği son yıllarda çok tercih edilen bir işlemdir. İlk başlarda sadece ses telleri üzerinde bir hasar oluştuğunda ya da bir lezyon geliştiğinde başvurulan ses tedavileri, artık sesinden memnun olmayan sağlıklı kişiler tarafından da sıklıkla tercih edilmektedir.
Bu anlamda yaptığımız iki tür ses estetiği operasyonu vardır. Bunlar, ses inceltme ve ses kalınlaştırma işlemleri.
SES ESTETİĞİ NEDİR?
Sesin incelik ve kalınlık algısını oluşturan temel öge sesin frekansıdır. Yani ses tellerinin ses üretimi esnasında oluşturduğu titreşim sayısıdır. Solunum esnasında akciğerlere alınan havanın üflenmesi esnasında gırtlak bölgesinde ses tellerinde titreşim olur. Bu titreşim kişinin ham sesinin oluşmasını sağlar. Genellikle ses telleri erkeklerde saniyede 100-150, kadınlarda 200-250, bebeklerde ise ortalama 400 kez titreşir. Buna göre sağlıklı bir erkekte ses frekansının ortalama 120 Hz’in altında, kadında ise 150 Hz’in üstünde olması gerekir. Ses frekansı yükseldikçe ses incelir, frekans düştükçe ses kalınlaşır.
SES İNCELTME AMELİYATI NEDİR? KİMLERE YAPILIR?
Ses frekansını belirleyen ögeler ise ses tellerinin uzunluğu, kalınlığı ve gerginliğidir. Sesi inceltmek için ses tellerini uzatmak, ses tellerini inceltmek ve gerginliğini arttırmak gerekir. Sesi kalınlaştırmak içinse tam tersine ses tellerini kısaltmak, ses tellerinin kalınlaştırmak ve gerginliğini azaltmak gerekir. Bu üç parametre üzerinde yapılan değişiklikler ile sesin inceliğini ve kalınlığını değiştirebiliyoruz.
Sesin inceltilmesi ihtiyacı değişik sebeplerden olabilir. Cinsiyet değişimi bu sebeplerden bir tanesidir. Bu kişiler değişen fiziksel görünüm ve sosyal statüleri ile uyumlu olacak şekilde yeni bir sese kavuşmak isterler. Bunun dışında gelişim çağında hormon tedavisi almak zorunda kalan ya da bazı hormonal problemleri olan kadınlar için de kalın sesli olmak sosyal anlamda şüphesiz sıkıntı verici bir durumdur. Yoğun sigara kullanımına bağlı olarak orta yaşlı kadınlarda da ses kalınlaşması çok sık karşılaşılan bir problemdir. Meslek grupları içerisinde spikerler, seslendirme sanatçısı olmak isteyenler ve yöneticiler de sıklıkla ses estetiği istemektedirler. Bazen de hiçbir sebep yokken yapısal olarak sesi kalın olan kadınlar bu ses inceltme ameliyatına ihtiyaç duyarlar.
Günümüzde uyguladığımız birtakım cerrahi girişimlerle ses tellerinin yapısını ve boyutunu değiştirerek sesin frekansını artırabiliyoruz. Dolayısıyla da sesi inceltebiliyoruz. Ağız içerisinden veya boyundan yapılan küçük bir kesi yoluyla uygulanan bu cerrahi işlemlerle seste etkili ve beklentileri karşılayabilecek düzeyde bir incelme elde edebilmekteyiz.
SES İNCELTME AMELİYATI NASIL YAPILIR?
Sesin inceltilmesi amacıyla sıklıkla üç cerrahi teknik uygulanmaktadır. Bunlardan en eskisi ve ençok bilineni Tip 4 tiroplasti işlemidir. Lokal anestezi altında yapılan bu işlemde ameliyat esnasında hastanın yeni sesini duyması sağlanır. Bu sayede hastanın isteğiyle ses ayarlaması yapılabilir. Cerrahi tekniğe gelecek olursak boyun ön alt kısmından yapılan küçük bir kesi ile gırtlaktaki ses tellerinin bağlı olduğu iki büyük kıkırdak birbirine yaklaştırılarak ses tellerinin uzaması sağlanır. Uzayan ve gerilen ses telleri sonucunda ses inceltilmesi sağlanır.
Diğer bir teknik benimde en sık uyguladığım genel anestezi altında ağız içinden girilerek yapılan işlemdir. Bu işlemde boyunda bir kesi izi olmaz. Wendler tiroplastide olarak bilinen bu teknikte ses tellerinin ön 1/3’lük kısımları birbirlerine dikilerek ses tellerinin kısaltılması ve gerginliğinin arttırılarak sesin inceltilmesi amaçlanır. Sonuçları çok başarılı olup günümüzde en çok tercih edilen yöntemdir.
Bir diğer yöntem de lazerle yapılan ses inceltme tekniğidir. Bu işlemde genel anestezi altında yapılır. LAVA olarak bilinen bu teknikte ses telleri kısaltılarak ve yapısı inceltilerek ses inceltilmesi sağlanır.
Ses İnceltme Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Ses inceltme ameliyatı genellikle ağrısız bir işlemdir. Hastalar aynı gün taburcu edilmektedir. Operasyon sonrasında bir hafta mutlaka ses istirahati yapması, ağır bedensel faaliyetlerden uzak durması gerekir. Sesin tam oturması için 6-8 bir süre gerektirmektedir. Bu süre içerisinde ses terapisinden faydalanmak, sesin oturması ve kalıcı hale gelmesi açısından son derece önemlidir.