Genel Tanıtım
Kulak çınlaması (tinnitus), kişinin dışarıdan her hangi bir sesli uyaran olmaksızın ses duyması olarak tanımlanır. Çınlama şiddeti değişkenlik gösterir, hafif yada şiddetli olabilir. Frekansıda farklı olduğu için hastalar sesi, uğultu, kapı zili, çan, ıslık sesi, rüzgâr sesi, makine gürültüsü, böcek sesi, nabız sesleri gibi farklı sesler olarak tarif eder. Çınlama çoğunlukla bir hastalık değil, başka hastalıkların bir bulugusu olarak kabul edilir. Örneğin işitme sistemi hastalıklarının en sık görülen belirtilerinden biridir. Çınlama bazen kısa süreli, birkaç dakika içerisinde geçecek kadar kısa ve basit olurken bazen de kişide psikolojik sorunlara neden olacak kadar ileri düzeyde ve uzun süreli olabilmektedir. Hafif çınlamalar daha çok geceleri sessiz ortamlarda duyulurken, şiddetli çınlamalar hemen her ortamda duyulmaktadır.
Toplumun yaklaşık %15-17‘sini etkileyen kulak çınlaması, her yaş grubunda görülebilmekle beraber daha çok 40-70 yaşları arasında görülmektedir. Çınlama çocuklarda çok fazla görülmez olarak bilinse de bu aslında çok doğru değildir. Çocuklarda özellikle sık görülen orta kulak iltihapları, kulakta sıvı toplanması gibi hastalıklarda çınlama oluşabilir ancak çoğu zaman çocuk bunu söylemez ya da bu durumu tanımlayamayabilir.
Kulak çınlaması bazen de ciddi tehlike arz eden durumlarda ortaya çıkabilir. Bir anda ortaya çıkan ve hızlı ilerleyen, beraberinde işitme kaybı, baş ağrısı, baş dönmesi, denge bozukluğu gibi bulgularla beraber görülen çınlama tehlikeli bir durumun habercisi olabilmektedir.
Örneğin tek kulakta olan çınlama, zamanla artan işitme kaybı, baş dönmesi dengesizlik gibi şikayetler denge ve işitme sinirinin tümörünün bulgusu olabilir. Bunun gibi beyinde gelişen bazı tümörlerin erken dönmede ilk belirtisi kulak çınlaması olabilmektedir.
Kulak Çınlaması Nedenleri
Kulak çınlamasının çok fazla nedeni vardır. Bunun yanında bazen hiçbir nedende saptanamayabilir. Kulak çınlaması çoğunlukla kulağa ait sebeplerden dolayı görülür. İşitme kaybına neden olan her türlü rahatsızlık aynı zamanda çınlamaya da neden olabilir. Bunun yanında çınlama birçok metabolik hastalıklara da eşlik edebilir. Örneğin anemi (kansızlık)B12 vitamin eksikliği, kolesterol yüksekliği, şeker hastalığı, romatizmal hastalıklar, bazı kanser türlerinde, karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği, hipertansiyon bazı kalp hastalıklarında da görülebilir.
Ayrıca yaşlanma ile birlikte çınlama sıklığında ve şiddetinde artış görülür. Özellikle erişkin dönemde yaşın da artmasıyla birlikte kulakta çınlamaları daha sıklıkla görülebilir ve bu durum her on senede bir artarak devam eder. Uzun süre yüksek gürültüye maruz kalanlarda da çınlama çok sık görülmektedir.
Kulak çınlamasına neden olabilecek diğer sebeplerden bir kısmı şunlardır;
Kulak iltihapları
Kulak kiri (Buşon)
Kulak zarının delinmesi, kireçlenme
Beyin bölgesinde tümörler
Stres
Kulak kemiğindeki değişimler
Hormonal değişimler
Meniere hastalığı
Kalp ve damar hastalıkları
Travma
Belirtiler
Kulak çınlaması şiddeti ve süresi değişkenlik gösterebilir. Zaman zaman kaybolurken bazende şiddetlenerek devam edebilir. Frekansında da değişiklikler olur. Uğultu, kapı zili, böcek sesi gibi farklı karakterlere değişebilir. Kişiler çoğunlukla geceleri, çevre sesi azaldığı durumlarda fark ederken bazı hastalarda gün boyu aynı şiddette devam eder. Bazı kişilerde günlük hayatını etkileyebilecek kadar rahatsızlık verebilir.
Tanı Yöntemleri
Standart bir tanı algoritması olmayıp tanı tanı nedene bağlı olarak değişiklikler gösterir. Herzaman olduğu gibi öncelikle hastanın hikâyesi alınır. Ayrıntılı bir kulak ve genel KBB muayenesi ile devam edilir. Mutlaka işitme ve diğer odyolojik tetkikler yapılır. Ayrıca sistemik hastalık taraması açısından gerekli kan testleri planlanır. Son olarak olası tanı şüpheleri nedeni ile görüntüleme yöntemlerine müracaat edilir. Böylece olası tanılar ekarte dilmeye çalışılır.
Tedavi Yöntemleri
Kulak çınlamasında eğer sebep bulunabilirse tedavi neibeten kolaydır ve sebepe yönelik tedavi uygulanır. Örneğin kulak zarı yırtığına bağlı bir çınlama olması durumunda zar tamiri yapılarak çınlama tedavi edilebilir. Ancak tedavide esas zor kısım sebebi belli olmayan yaklaşık %60 hastanın tedavisidir. Bu hastaların tedavisinde daha genel tedavi yöntemleri denenmektedir.
Çınlamanın azalmasına yönelik tedbirler kapsamında gürültüden uzak durma, tuzlu ve yağlı yiyeceklerden kaçınma, varsa kan basıncı yüksekliği mutlaka basıncın düşürülmesi, kahve, kola, alkol, sigara gibi maddelerin tüketiminden kaçınma ya da azaltma, Kulak çınlamasının azaltılmasına yönelik yüksek sesli müziğe maruz kalmaktan korunma, kan basıncının kontrolü, tuzlu yiyeceklerden uzak durma, kahve, kola ve sigara tüketiminden kaçınma, spor ve egzersiz yapma, kendine sosyal hobiler oluşturma sayılabilir.
İlaç olarak doğrudan çınlama tedavisi için üretilmiş bir ilaç yoktur. Ancak bazı ilaçların kullaımıesnasında çınlamaya da fayda sağladığı saptanmış ilaçlar vardır.
Direkt olarak kulak çınlamasına yönelik üretilmiş bir ilaç şu an için mevcut değildir ancak bazı ilaçların kullanımı esnasında çınlamanın azaldığı görülmüştür. Örneğin bazı antidepresan ve anksiyete bozukluğunda kullanılan ilaçlar kulak çınlamasına olumlu katkı sağladığı görülmüştür.
Son dönemde kulak çınlamasında ön plana çıkan tedavi şekli; bilişsel terapilerdir. Bu terapiler kişinin çınlamanın, nedeni ve etkileri hakkında bilinçlenmesini sağlar. Terapiler aracılığıyla hastanın farkındalığının arttırılması ile şikayetlerde bir azalma sağlanabilir.
İlaçların yan etkileri olarak ortaya çıkan çınlamalarda bu ilaçlar doktor kontrolünde değiştirilir, bırakılır ya da tekrar düzenlenir. İşitme kaybının ile birlikte görülen çınlamalarda kullanılacak işitme cihazları ile hem çınlama baskılanmış olur hemde işitme sağlanmış olur.
Ses terapisigene son zamanlarda sık uygulanan bir tedavi metodudur. Öncelikle odyolojik tetkikler ile kişinin çınlama frekansı saptanır. Daha sonra bu frekansları uyayarak duyarsızlaştırma yöntemi olarak bu frekansa spesifik akustik uyaranların dinlenmesi istenir. Bu sayede frekans duyarlılığı azaltılarak çınlama tedavi edilebilir ya da şiddeti azaltılabilir.
Hastaların en çok rahatsız olduğu gece saatlerinde uykuya dalma öncesi dönemlerde bu durumla başa çıkmanızı sağlayacak bir müzik.radyo televizyon gibi ses çıkaran cihazlarla kulakta duyulan ses maskelenebilir. Bu sayede rahatsız eden çınlama sesi duyulmadan rahatlıkla uyku evresine geçilebilir.